Nicky Myny (36) is een Belgische multidisciplinaire visuele kunstenares wiens porfolio onder andere grote kleurrijke schilderijen en conceptuele modeontwerpen bevat. Haar unieke werken zijn geliefd door verzamelaars en kunstliefhebbers over heel de wereld. Naast de werken die ze in haar eentje maakt, werkt Myny vaak samen met andere visuele artiesten, designers of muzikanten, maar vreemd genoeg ook met dokters. Op 10 december kwam ik met Myny samen om te praten over hoe samenwerking een plaats heeft in haar relatie met kunst.  

Je beschrijft je kunst als process art. Wat is dat precies? 

Het is een kunststroming waarin het proces primeert over het resultaat. Veel kunstwerken worden gemaakt omwille van de esthetiek of de politieke inzichten. Ik heb ervaren dat iets creatiefs creëren zodanig meer positieve eigenschappen heeft dan enkel een eindresultaat. Het kan bijvoorbeeld meer kleur en betekenis aan mensen hun leven geven. Het is die kracht van het creëren, het creatief proces, dat ik waardevol vind. Ik heb daar ook veel over gelezen en ben mij er nog steeds in aan het verdiepen. Dat wil ik vooral ook doorgeven en daarbij wil ik de mythe doorbreken dat je heel geïnspireerd moet zijn, overladen met ideeën moet zijn of veel ervaring moet hebben om krachtige kunstwerken te creëren. Daarom focus ik mij dus op het proces en niet op het resultaat.  

Is er nog iets waar je veel belang aan hecht naast het creatieve proces? 

Ja, ik werk veel samen met anderen, omdat ik vind dat samenwerking sowieso erg verrijkend is. Dit is ook omdat ik zo veel belang hecht aan het proces, want tijdens het samenwerken zijn er altijd kruisbestuivingen waardoor er nieuwe ideeën tot stand komen. Van die wisselwerking krijg ik veel voldoening en vooral ook verassende resultaten. Er zijn heel veel kunstenaars, die een visie en een idee hebben en zij willen dat in hun eentje tonen aan het publiek, terwijl ik meer mensen wil betrekken in dat proces. Daaruit ontstaat die samenwerking. Ze komen naar mij toe of ik reik de hand uit en zet mijn deur open voor een samenwerking.  

In 2016 richtte je de multidisciplinaire kuststudio, ARTKOM, op. Daar organiseer je sessies en workshops rond kunst voor groepen van mensen uit bedrijven, families, enz., maar wat is het doel van ARTKOM nu precies?  

Mijn doel van ARTKOM is om het plezier van het creatief proces te delen met anderen en te combineren met de zorg voor mensen. Ik heb ook psychologie gestudeerd en heb daarna een master in de kunsten behaald.  

Zelf heb ik tijdens een periode dat ik erg ziek was en heel veel trombose had vanwege een auto-immuunziekte de positieve effecten van creatief zijn ervaren. Toen ik in het ziekenhuis lag, voelde ik voelde dat creëren en schilderen mij erg deugd deden. Daarna ben ik kunst gaan studeren. Ik merkte dat het toch iets anders was om een specifieke opdracht te krijgen ten opzichte van jezelf vrij te kunnen uitdrukken, maar je weet ook niet altijd hoe je je kunt uitdrukken. Je moet dus wel getraind worden in de mogelijkheden, in alle mediums die er tot beschikking zijn. Je moet inzicht krijgen in welke stijlen er allemaal bestaan. Toen ik aan mijn masterstudie begon, vroeg ik mij af: ‘maar wat wil ik nu eigenlijk echt doen?’ Ik voelde dat ik vooral wilde zorgen voor mensen en dacht na over hoe ik dat kon doen met kunst.  

Ik heb dus onderzocht hoe ik mijn twee passies kon combineren en werk daar nog steeds elke dag heel hard aan. Het doel van ARTKOM is dus echt wel het combineren van kunst met de zorg voor mensen. Ik merk dat in de wereld waar we nu leven veel nood is aan zorg is. Mensen die in de zorg werken hebben nu nood aan de zorg, omdat hun werk mentaal zo zwaar is. Sommige mensen ervaren positieve effecten in fysieke uitlaatkleppen, zoals een keer te gaan joggen of te gaan zwemmen of te trainen in de fitness, maar ARTKOM wil je mentaal stretchen en je mentaal sterker maken door middel van kunst.  

Wat is het doelpubliek van ARTKOM? 

Doorgaans is mijn publiek niet-creatieve mensen. Het verborgen potentieel ontluiken bij niet-creatievelingen en hen dan versteld doen staan van hun eigen kunnen, dat is echt super.  

Reageren mensen die zichzelf niet als artistiek beschrijven anders op je sessies dan diegene die dat wel doen? 

Ook dat werkt in twee richtingen. Vaak komen hier mensen die niet weten wat ze komen doen, bijvoorbeeld omdat hun baas ervoor heeft gekozen. Ze reageren dan vaak eerst: ‘oh nee, dit is niks voor mij.’ Er is die categorie van mensen, maar ik ben ervan overtuigd en bewijs het ook keer op keer dat het creatieve wel in hen zit. 

Maar dan zijn er ook mensen die van zichzelf zeggen dat ze wel al veel ervaring hebben, maar de manier waarop we hier werken is zo vanuit je buikgevoel, zo intuïtief en persoonlijk dat ze vaak nog meer last hebben, want zij moeten loslaten wat ze al geleerd hebben. Ze beginnen misschien al snel de leiding te nemen en te zeggen: ‘we gaan dat maken.’ Dan kan het dat ze anderen beginnen te dirigeren. Terwijl het er meer over gaat dat iedereen vanuit zichzelf contribueert tot het geheel. Dus dat geeft ook weer een interessante spanning, maar het is oké dat die discussies er komen.  

Er bestaat een cliché dat kunstenaars in hun eentje meesterwerken creëren. Waarom vind je het belangrijk dat dat cliché doorbroken wordt?  

Ik vind het inderdaad belangrijk om die mythe te doorbreken zodat kunst en het plezier van het maken toegankelijk wordt voor iedereen. Ik ben er van overtuigd dat er positieve eigenschappen in het creatieve proces zitten; zowel persoonlijke zoals jezelf kunnen ontspannen, jezelf kunnen uitdrukken, je emoties kunnen plaatsen; als positieve eigenschappen voor groepen, bijvoorbeeld collega’s, nieuw samengestelde gezinnen of groepen waaruit iemand vertrokken is. Dat kan bijvoorbeeld een context zijn waar iemand op pensioen gaat of binnen een gezin waar iemand terminaal ziek is. De kunstwerken die hier gemaakt worden dienen dan ook echt – niet zo zeer als een spiegel – maar eerder letterlijk en figuurlijk als een canvas voor discussie en voor ideeën over twijfels en onzekerheden, die ze met elkaar delen. Ik help mensen daarom om via het creatieve proces samen te creëren zonder dat ze al de kennis van een getrainde kunstenaar moeten hebben. Daarom vind ik het belangrijk dat ik naast de academische opleidingen iets kan aanbieden wat het creatieve toegankelijker maakt.  

Zijn er ook uitdagingen in het samenwerken met anderen?  

Er zijn op verschillende niveaus vele uitdagingen. Eentje die ik vandaag persoonlijk nog heb ervaren vond plaats tijdens een zoomcall met een organisatie. Het pijnpunt was dat ze mij probeerden te catalogeren als kunstenaar. Het feit dat ik zo open ben met anderen en met anderen samenwerk doet sommigen denken dat ik niet sterk genoeg ben om in mijn eentje iets te creëren en daardoor geen echte kunstenares ben, terwijl ik het anders zie. Ik maak kunstwerken met anderen om het bespreekbaar te maken dat creativiteit in ieder van ons schuilt. Ik reik de hand uit en ik nodig anderen uit in mijn atelier om zich onder te dompelen. Maar natuurlijk wanneer ik ze uitnodig, is er in het begin bijna altijd wel weerstand. Ze denken dan vaak: ‘moeten wij schilderen? Maar wij willen dat niet. Jij bent de kunstenares.’  

Ik probeer me altijd letterlijk en figuurlijk onder de mensen te begeven. Ik ga mee aan tafel zitten. Ik ben absoluut niet de persoon die zoals een juffrouw vooraan staat en gaat zeggen: ‘wij gaan het hier zo doen volgens deze stappen.’ Natuurlijk ben ik wel voorbereid. Ik heb een idee van hoe ik het ga aanpakken, maar werk nooit op een belerende manier. Ik begin ook altijd zonder oordeel. En wat dan gek is, is dat mensen in het begin vaak vragen: ‘mag dit? Mag dat?’ Net als iedereen, die in een nieuwe situatie komt, hebben ze bevestiging nodig. Juist daarom vind ik het zo leuk om constant toestemming te mogen geven. Op die manier komen er veel meer spontane creaties. Net omdat je ze niet constant vertelt op welke manier iets moet gedaan worden.  

Mag men zeggen dat je binnen ARTKOM een kader biedt waar mensen heel vrij kunnen zijn? Dat je mensen een leidraad geeft waardoor ze open kunnen zijn?  

Ja, inderdaad, de ruimte is beperkt in de fysieke betekenis, maar ik denk dat de mentale en emotionele ruimte hier onbeperkt is. Bijvoorbeeld in deze kleine kamer waar ik nu zit. Ik noem het Babel. Hier gebeuren één op één sessies, die een combinatie kunnen zijn van heel laagdrempelige oefeningen met papier en een conversatie. Het is een beperkte ruimte, maar hier kunnen we onze geest verruimen.  

Ik ben recent verhuist van Leuven naar Aarschot en in dit gebouw heb ik de verschillende kamers ingericht naargelang de functie ervan. Elke kamer heeft een doordacht gekozen kleur in verband met de functie ervan gerelateerd met de kleurenpsychologie. Mensen kunnen dan ook van de ene naar de andere ruimte gaan. Of bijvoorbeeld groepen die in de ochtend in één ruimte zitten kunnen zich verplaatsen naar een volgende om zo een traject af te leggen. ’s Avonds reflecteren ze dan over wat dat met hen deed en wat ze ervan kunnen meenemen naar de werkvloer. Dat is dus de ruimte geven om vrij te zijn.  

Ten slotte, wat gebeurt er met de werken die tijdens de workshops gemaakt worden?  

Dat varieert. Ik heb bijvoorbeeld een workshop in een capsule atelier, de Giroli studio. Die is nu gebouwd in een oplegger van een camion. Daar begeleid ik sessies volgens de methode van Arno Stern, een pedagoog, die gehuldigd is door Unesco en onder andere werkt in Parijs. Ik ben in zijn methode opgeleid en gecertificeerd om zijn praktijk uit te voeren. In die studio is het belangrijk dat wat er geschilderd wordt het atelier niet verlaat. Daar is een grondige reden voor. Het externe oordeel wil men daar helemaal weg houden, waardoor mensen steeds meer vanuit zichzelf en voor zichzelf gaan schilderen. En het is gek, maar mensen gaan helemaal anders schilderen als ze weten dat een ander er niet over zal oordelen. In dat atelier blijven de kunstwerken dus achter slot.  

Mensen kunnen zich dan afvragen wat het doel is. Waarom ga ik daar dan schilderen? En dat vind ik net zo interessant, want in onze maatschappij moet bijna alles waarvoor je je inzet iets materieels opleveren, terwijl wat je in dat atelier verwerft je eigen welzijn is. De vrijheid die je daar krijgt, is een ervaring die je ook meeneemt buiten het atelier. Dus je krijgt er wel dingen van, maar het is niet zo simpel als louter de creatie op papier.  

We begeleiden ook de creative jams waar canvassen onderling worden doorgeven. Voor dezelfde reden als bij de Giroli studio is het daarbij ook niet echt de bedoeling dat mensen de werken meenemen. Dus die canvassen blijven ook in het atelier, maar de toegevoegde waarde daarvan is dat ze bij die oefening vooral inspiratie en toffe elementen vinden die ze dan gaan gebruiken in andere schilderijen. Het schilderij dat we als team maken nemen de mensen wel mee, want dat representeert de verbondenheid op canvas.  

Voor meer info over Nicky Myny en ARTKOM ga naar https://www.artkom.be/.